In een tijd van heel veel festivals en concerten is er een baken waar we altijd van op aan kunnen. Waar sommigen de stekker er helaas moeten uit trekken vanwege financiële redenen of teleurstellende kaartverkoop, staat het Stonehenge festival fier overeind. Met een formule die ook op deze 31ste editie standhoudt. Tegenover het station in Steenwijk op de parkeerplaats is het festival gevestigd. Wanneer je de toegangspoort passeert kun je het terrein gelijk overzien. Ga je naar links dan kom je bij de bar en Stage Noord. Rechts eetgelegenheden en de Metalmarkt. Recht vooruit zie je Stage Station en een plein met bankjes waar het de gehele dag gezellig toeven is. Dit is immers het gezelligste en oudste underground festival van Nederland! Geen onnodige versieringen en randzaken, we gaan hier nog steeds terug naar de basis. Ook hier geen digitale en futuristische betaalmiddelen, gewoon munten kopen bij een loket daarvoor. Waar overigens ook de festival T-shirts te verkrijgen zijn. Gelijk maar even doen want ze vliegen als warme broodjes over de toonbank. Terecht, want het is wederom uitverkocht vandaag. Never change a winning team.
Dan betekend ook dat de muzikale programmering op tijd bedingt. Zoals spreekmester Earik Mortem bij ons in de studio vertelde, met een kop koffie en gevulde koek de dag starten. Want om 10:00 trapt Anchyllis af. Maar uw ondergetekende arriveert met het middaguur, dus de eerste paar bands moet ik je verschuldigd blijven. Niet alle bands zijn mij even bekend, mooi om weer wat te ontdekken. Het eerste wat mijn blikveld bereikt is het heropgerichte Condolence. Echter zit deze old school Death Metal band van eigenboden al in de slotfase van hun optreden. Maar vermaakt prima en bedient het publiek goed. Aan de andere kant van het terrein start Stoma inmiddels. Geen malse maaltijd want deze heren vullen alle gaten. Hysterische Grindcore zoals we dat graag consumeren. Een dik half uur worden we overspoeld met alles wat maar smerig, ranzig en ordinair is, heerlijk toch? Hierna is het Franse Merrimack aan zet. Onvervalste Black Metal is wat we krijgen. Nummers als Sulphurean Synods en Seraphic Conspiracy doen het prima. Hoewel ik persoonlijk (nog) niet geheel bekend ben met deze band laten ze een goede indruk achter.
Inmiddels wordt Invictus aangekondigd, hub weer in de benen. Dit trio uit Japan weet te overtuigen. Wat een kracht! Na wat research is hun debuut The Catacombs of Fear al vijf jaar oud en zijn er wel wat demo’s gemaakt naderhand. Een mix van vette old school riffs, grooves en blastbeats vliegt ons om de oren. Maar zonder dat het rommelig wordt. Naderhand hoor ik dan ook positieve geluiden vanuit het publiek. Even socializen dan maar, gezellig met veel bekenden en vrienden een pintje nuttigen en slap ouwehoeren. Maar veel tijd is er niet. Want zoals gebruikelijk is het programma helemaal dicht geplamuurd. Zo Sabiendas staat alweer klaar om vanaf de andere zijde zijn kunsten te vertonen. Met inmiddels drie albums in de zak is deze Deutsche Gründlichkeit prima te verteren. De band werkt zich steeds meer naar boven, zo ook vandaag. Even wordt gedacht dat Jo Bench van Bolt Thrower op het podium staat. Maar haar naam is Alexandra Rutkowski en samen met Christian Eichberger vormt ze een snijdend gitaar duo. Heerlijke Death Metal volgens het boekje. Misschien niet verassend maar wel passend.
Op Stonhenge bands uit veel verschillen de contreien. Zo komt Devine Defilement uit IJsland. Het gebeurt niet vaak dat je een band uit dit land tegenkomt. Met twee imposante frontmannen krijgen we een orkaan aan decibellen over ons heen. De slammende blastbeats zijn ontelbaar. Persoonlijk is het mij te chaotisch, neemt niet weg dat ze het publiek op de eerste rijen zich goed vermaken. Hierna mag Destinity zijn kunsten vertonen. Een band die ik persoonlijk jaren geleden voor het laatst heb gezien. Wist dan ook niet dat ze nog actief waren (kunt niet alles bijhouden). Een mix van deftige melodieuze Death Metal is wat de pot schaft. Zanger Mick doet zijn best om de sfeer erin te houden. Maar toch is de bijval wat minder dan verwacht. Er wordt prima gemusiceerd en we krijgen ook nieuw werk te horen van het laatste album Acension. Maar de publieksreactie blijft voor deze Franzen wat lauwtjes. Zoals eerder aangeven is gezelligheid ook belangrijk.
Dus Maceration laat ik grotendeels aan mij voorbijgaan. Het Nederlandse Burial Remains houdt er (voorlopig?) mee op. Dan is een laatste groet op Stonehenge meer dan gepast. Deze ervaren band weet hoe je de zaak aanpakt. Nog een keer alles geven en gaan. Een graag geziene gast in de clubs, maar op de Station Stage doet men het ook erg goed. Inmiddels lokt de Metalmarkt. Want een keur aan platen, cd’s, shirts, patches en meer is er weer gebruikelijk uitgestald. All Star bands heb je in alle soorten en maten de een wat geslaagder dan de ander Maar Berzerker Legion mag er wezen. Met leden van bands als o.a. Dark Funeral, Decapitated en Asphyx kun je eropaan dat het kwalitatief hoog zit. Het staat dan ook lekker vol bij het podium. Vuisten de lucht in en het haar wappert als vanouds. De twee albums Obliterate the Weak en Choas Will Reign overtuigen, de nummers live nog meer. Deze heren hebben zieltjes gewonnen vandaag.
Als er een iemand is vandaag die de naam old school mag dragen is het Paul Speckmann wel. Een ervaren rot die zijn vak verstaat. Zoals gebruikelijk is de in Tsjechië wondende bassist al op tijd aanwezig om de merchstand in te richten. Zo maakt hij praatjes met velen die hem gedag komen zeggen. Gelukkig blijven de weergoden rustig in tegenstelling tot zijn laatste bezoek aan Steenwijk. Vandaag staat Master niks in de weg. Aan het einde van de middag nemen de drie heren bezit van het podium. Even een line check en opstarten. Het titelnummer van de eerste plaat (en band) Master walst over het terrein. Waarna gelijk wordt doorgepakt met Subdue the Politcian. De band speelt losjes en de vingers van Speckmann maken overuren. Hoofdschudden buldert hij het terrein bij elkaar. Klassiekers als Judgement of Will en Submerged in Sin zijn tijdloos en het steeds enthousiaster wordende publiek neemt dit graag tot zich. Zo vliegen er een aantal lichamen over het dranghek. Wat gas terugnemen doet met een instrumentaal stuk. Waar ook gitarist Alex Nejezchleba en drummer Peter Bajci meer van zich kunnen laten zien en horen. Meer recenter werk horen we in de vorm van Vindictive Miscreant. Een kraker die zich niet onder doet tot het klassieke werk. Enig klein smetje is dat men niets van het vorig jaar uitgebrachte Saints Despelled laat horen. Keuzes moeten er gemaakt worden en niemand die daarover klaagt. Dit stuk onvervalste SpeckMetal staat voor degelijkheid waar je van op aan kunt. Inmiddels zijn we dan ook aangekomen bij het gedeelte waar meer gevestigde en bekendere namen te zien zijn.
Een band met een afwisselende discografie is Disharmonic Orchestra. Het drumstel van Martin Messner staat niet vooraan maar gewoon op het drumpodium, logisch op een festival als vandaag. Gelukkig kan bassist Hoimar Wotaes weer lopen in tegenstelling tot verleden jaar toen zijn been nog in het gips zat. Zanger/Gitarist Patrick Klopf zorgt er ook voor dat alles op rolletjes loopt. Er wordt gestart met Life Disintegrating van het toch wel legendarische Expositionsprophylaxe. Een tijd waarin deze Oosterrijkers zich aan konden sluiten in het Death Metal genre. Maar de muziek heeft in de loop der jaren wat verschuivingen gehad. Een mix van Death, Groove en Avant-Garde met een stukje elektronica. Eigenlijk zijn ze niet in een hokje te plaatsen. Wel heeft men plezier op het podium en krijgen we o.a. nummers als Supervsion, Perishing Passion en Disappeared with Hermaphrodite Choirs te horen. Een half uur speeltijd is dan ook zo voorbij. Naderhand vangt het publiek gretig naar de plectrums en setlisten, missie geslaagd.
Een band waar velen naar uit hebben gekeken is Macabre. Dit jaar mag de band maar liefst 40 kaarsjes uitblazen. Of beter gezegd molesteren. Dit trio weet al die jaren in dezelfde bezetting een unieke sound te creëren. De muziek mag dan redelijk toegankelijk zijn. Zo bruut zijn de teksten. Jawel, dit zijn de meesters van de serie moordenaars. Al bij aanvang krijgen we de Zodiac Killer te zien, of beter gezegd vermomd in een jutten zak. Want wie was hij nou eigenlijk? Tot op de dag van vandaag onbekend. Echter weet zanger/gitarist ‘’Coperate Death’’ alles op sluwe wijze aan elkaar te rijgen. Met dialogen over historische feiten van moordenaars als Theodore J Kaczynski (The Unabomber), Richard Ramirez (Night Stalker) en serie moordenaar Peter Kursten (Vampire of Düsseldorf). Moeten we ons zorgen maken? Want vaak komt de persoon in kwestie een kijkje nemen op het podium. Gelukkig blijft iedereen leven vandaag. Naderhand is het dan ook dringen geblazen bij de merchstand.
Hierna zijn Kam Lee en zijn mannen aan zet. Kwam hem al tegen op de Metalmarkt, toegankelijk en vriendelijk. Hoewel sommige ex-leden van Massacre daar anders over denken. Maar die zijn er vandaag niet. Met een zonnebril inclusief Elvis microfoon bedient Kam Lee het publiek. Lekkere binnenkomers zijn Dawn of Eternity en Cryptic Realms. Afkomstig van het legendarische From Beyond album. Waar sowieso de meeste deuntjes van voorbij komen. Tijdloze klassiekers die nog steeds smaken. Hoewel halverwege de set het geluid weg valt. Het lijkt de band niet te deren en denderen gewoon door. Maar gelukkig hervat het zich en vliegen Kam Lee zijn handschoenen inmiddels richten publiek die het maar al te graag vangen. Een genot is het ook om Corps Grinder te horen en vervolgens ben je niet meer veilig voor het podium. This is no our song! Wordt er geschald. Een stukje Raining Blood past iedereen maar Succubus is de hoofdmoot. Tegen het einde krijgen we zowaar ook Evil Dead want we weten allemaal over de geschiedenis met Death. Kortom, ondanks de geluidsprikkels een geslaagd optreden.
Tijdens het Rock of Ages interview de Dinsdag voorafgaand het festival vertelde Earik Mortem dat Malevolent Creation gewoon komt spelen. Over toewijding gesproken! Want zanger/gitarist Phil Fasciana is geveld door een bacteriële longontsteking en verblijft op de Intensive care in Montpelier Frankrijk. Maar de overgebleven leden van deze Death Metal helden uit Florida zijn gewoon aanwezig. Zo heeft bassist Jesse Jolly de vocale taak op zich genomen. Mooi om te zien dat de helaas overleden frontman Brett Hoffmann wordt geëerd d.m.v. zijn naam op de backdrop. Niet te opvallend maar toch met eer. Een dwarsdoorsnede van hun discografie met oog op het oudere werk doet het goed met track als o.a. Coronation of our Domain en Eye of the Apocalypse. Zo weet men er toch het beste van te maken. Ook zonder originele leden in de band. Hoewel ik zelf niet het gehele optreden blijf kijken want de inwendige mens moet bediend worden. Inmiddels is bekend dat Phil na ruim twee weken naar huis mag en gelukkig aan de beterende hand is.
Uit Birmingham komt Anaal Nathrakh, en geeft een muur van geluid. De kern van de band Dave Hunt alias V.I.T.R.I.O.L en Mick Kenney alias Irrumator hebben zich omringt met goede muzikanten om dit geweld over te brengen. Een deftige mix van Industrial, Death en Grind laat niet te wensen over. Zo hard en intens de muziek is, zo ontspannen is men tussen de nummers door. Het startschot In The Constellation Of The Black Widow laat de afleiding dan ook minimaliseren. Inmiddels vliegen er ook weer een aantal mensen over het drankhek. Geen vang team aanwezig… Dan kom je best hard terecht op de stenen. Dus Dave Hunt besluit halverwege de set zelf de crowdsurfers op te vangen. Een komisch gezicht wat deze intense muziek ineens een stuk luchtiger maakt. Maar naar een nummer neemt hij weer positie op het podium. Foward! Zullen we maar zeggen. Verder horen we o.a. intense stukken als Hold your Children Close and Pray For Oblivion en Endarkenment dat ook wat cleane stukken laat horen tussen de screams. Uiteraard staat men ook even stil bij het overleiden van Ozzy Obourne gezien ze uit de zelf de buurt komen.
Net als Napalm Death die al aan het soundchecken zijn op het andere podium. Al jaren hebben deze Engelsen een terechte cult status die ze ook in gewijzigde bezetting standhouden. Zo past tour gitarist John Cooke prima bij de band. En wordt bassist Shane Embury tijdelijk vervangen. Maar oudgedienden Danny Herrera en Mark ‘’Barney’’ Greenway zijn nog present. Een mooie selectie uit hun rijke discografie doet het prima. Mooi en vol verbijstering zien we Greenway als een malle over het podium scheuren. Met zijn kenmerkende gebaren en loopjes. Maar ondertussen weet hij precies wat hij doet. Met vaak een betekenisvolle aankondigingen. Naar mate de set volgt moet ik toch eerlijk bekennen dat het deze iconen een afwisselend repertoire hebben. Hard en compromisloos maar ook met finesse en toegankelijkheid. Heerlijke stampers als Silence is Deafening, When All is Said and Done en Suffer the Children galmen over het terrein. Uiteraard wordt oeroud werk niet vergeten, Scum krijgt veel bijval met natuurlijk You Suffer, maar wel opletten ander hoor je hem niet. Inmiddels sta ik al een tijdje in het publiek te kijken. Voor mij staat een persoon die bijna niemand aan ziet als een bekende. Maar wanneer Barney naar hem gebaart, is het toch echt Jeff Walker van Carcass. Hoe gaaf. Hierna vraagt Earik Mortem op het andere podium of men al op vakantie is geweest? Misschien is Egypte wel een mooie bestemming?
De Goden van Nile zijn aanzet en met alleen nog Karl Sanders als origineel lid geeft men een massief optreden. Met de ondergaande zon op de achtergrond hoeft men niet eens zo veel te doen om het publiek mee te krijgen. Van het vorig jaar uitgebrachte The Underworld takes Us All speelt men nummers als het vlotte To Stirke with Secret Fang maar een oudje als Sacrifice Unto Sebek smaakt ook prima. Het is mooi om te zien hoe Karl zijn grunts en gitaarpartijen combineert met die van nieuwkomer Zach Jetser. Zo kan men nog zeker een aantal jaren vooruit.
Inmiddels is het donker en zijn we toe aan alweer te laatste twee bands van de dag. Wederom een band die een verleden heeft met Death. De heren van Autopsy zijn nog bezig met installeren wanneer ik richting het podium loop. Drummer en bezinnend oog Chris Riefert heeft eerder vandaag de Rock of Ages sticker al in ontvangst genomen, aardige kerel. Op het podium is hij niet anders. Met al zijn enthousiasme wil hij de zaak al in starten en Earik staat ook al in positie. Maar er moet nog een line check plaats vinden. Hij scandeert op humoristische wijze dat dit nog niet de show is! Aangezien het hongerige publiek ook al in startpositie staat. Ietsjes later dan gepland kan dit horror festijn dan toch beginnen. Na een grimmig intro zet men een stuk van Black Sabbath in om net als wat anderen ook al deden, The Prince of Darkness te eren. Want zonder hem en of deze band hadden we hier vandaag niet gestaan. Hierna hakt Twisted Mass of Burt Decay er ongelofelijk lomp in. Waarna In the Grip of Winter er lekker log op aansluit. De engine band van vandaag met de frontman op de achtergrond, maar zijn zieke grunts kun je niet missen. Gitaristen Eric Cutler en Danny Coralles staan geconcentreerd te spelen. Maar zoeken zich zo nu en dan op. Ook bassist Greg Wilkinson laat zijn vingers overuren maken en zoekt geregeld contact met het publiek. Op Stonehenge is treuzelen geen optie. Zo wordt er verder zoveel mogelijk van het klassieke debut Servered Survival gespeeld. Wat een genot om nummers als Chatterd Remains, Service for a Vacant Coffin en Gasping for Air te horen. Titels die genoeg zeggen over waar de inspiratie vandaag komt. De sfeer is opperbest maar de tijd begint toch parten te spelen. Nog twee minuten wordt aangegeven. Oei, het is niet anders. Snel krijgen we Servered Survival en Critical Madness nog. Hierna is het toch echt helaas gebeurt. Men gooit een vracht aan plectrums in het publiek en klaar is kees. Hiermee ook het slotakkoord op stage Station.
Nog een band te gaan die Noord mag afsluiten. Dat is het heropgerichte Dismemeber. Inmiddels is toch zeker een groot deel van het publiek al meer dan 12 uur aanwezig en geeft zich nog niet gewonnen. Met het typische Zweedse kettingzaag geluid geeft de band alles op dit late tijdstip. Startschot geeft men met Soon to Be Dead, die knalt er goed in. Zanger Matti Kärki heeft zijn gezichtsbeharing de vrije loop gegeven en toont zijn goedkeuring. Niet al te veel lullen maar spelen. Oude klassieks als Fleshless en Skin her Alive worden gebracht met een dito lichtshow waar nu van geprofiteerd kan worden. Met Override of the Overtune is het einde gekomen van deze zeer succesvolle Stonehenge editie. Inmiddels zijn te early bird tickets al een paar uur uitverkocht en loopt de reguliere vvk ook zeer goed. Tot volgend jaar!
Tekst & Foto’s: Kevin Scholten.
